Yachtcharter Leeuwarden

Dokkum bestaat al zo lang men zich kan herinneren, tenminste, zo lijkt het. Ooit was Dokkum niets meer dan een paar hutjes en tenten op een kruispunt van land- en waterwegen. Pas in 754 krijgt Dokkum echt betekenis door de moord op de ongeveer 74 jaar oude Bonifatius. Het is niet onaannemelijk dat dit de aanleiding is geweest tot het ontstaan van de nederzetting Dokkum.

Voor vele christenen werd Dokkum een bedevaartsplaats, met de Bonifatiusbron en het bijbehorende klooster en gedachteniskerk als trekpleisters voor de gelovigen die van heinde en ver toestroomden. Sinds de Reformatie in 1580 was het afgelopen met deze pelgrimages, maar eind vorige eeuw werden er opnieuw bedevaarten georganiseerd, met als resultaat de aanleg van het Bonifatiuspark in 1925 en de bouw van de kapel in 1935. De naam van wijlen pater Titus Brandsma is hieraan onlosmakelijk verbonden.
De huidige gemeente Dongeradeel is ontstaan door het samenvoegen van Dokkum, West- en Oost-Dongeradeel tijdens de gemeentelijke herindeling in 1984. In bestuurlijk opzicht was dit in feite een herstel van een zeer oude middeleeuwse situatie.

Simmerskip 950 OK, AALTJE in Dokkum, op de achtergrond het Bolwerk

De naam 'Dokkum'
Over de oorsprong van de naam Dokkum zijn verschillende verklaringen in omloop. Sommigen denken aan een combinatie en samentrekking van de Friese mansnaam 'Docko' die hier een erf of 'heim/hiem' zou hebben bezeten. Anderen associëren Dokkum met 'Tockingen', dat is een nederzetting aan een tocht of stroom''. In een levensbeschrijving van Bonifatius door Willibald geschreven rond 825, is sprake van 'Dockinga'. Andere varianten zijn onder meer 'Villa Nocdac' en 'Dockynchirica'. e gebroeders Halbertsma die hier geboren en opgegroeid zijn, hebben namelijk veel betekend voor de culturele verheffing van de Friese taal.

Dokkum weergeven op een grotere kaart

Het water
Naast de moord op Bonifatius, heeft water een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van de gemeente Dongeradeel. In vroegere jaren lag Dokkum in open verbinding met de zee, eb en vloed reikte tot in het hart van de stad.
Begin 16e eeuw vestigde de Fries-Groningse Admiraliteit haar zeekantoor in Dokkum. Vanuit hier werden allerlei zaken voor de beveiliging van de handelsvaart en oorlogvoering met Spanje op zee geregeld. Dokkum was van groot strategisch belang, wat ook blijkt uit de aanleg van de stadswallen aan het eind van de 16e eeuw. Toch bleef de Admiraliteit niet lang in Dokkum. Door het dichtslibben van de vaarroutes verplaatste zij in 1645 het kantoor naar Harlingen.
In 1729 werd de open verbinding met de Lauwerszee definitief afgesloten door de aanleg van de Dokkumer Nieuwe Zijlen. Deze verving tevens de oude 16e eeuwse zeesluis onder de Zijl. Anderhalve eeuw later, in 1969, werd de Lauwerszee ingedijkt .

Historische stad
Dokkum is de noordelijkste stad van Nederland. Of u nu over de weg of over het water naar Dokkum komt, u komt in een nagenoeg gave historische binnenstad met bolwerken, ringgrachten en bastions. Op 2 bastions staan de pelmolens 'De Hoop' (1849) en 'Zeldenrust' (1862). In de meer dan 12 eeuwen oude stad treft u fraaie gerestaureerde panden aan, waaronder het stadhuis (1620). Verder De Waag (1752) met klokkoepel en vier ionische pilasters met gebeeldhouwde stadswapens en het Admiraliteitshuis (1618). Voor het stadhuis ligt een pleinachtige brug 'De Zijl' over het Dokkumer Grootdiep, waar vroeger aan de hoge kaden zeeschepen aanlegden.

Aan de Markt is de St. Martinuskerk, een tweebeukige Gotische kerk uit de 14e eeuw met een orgel uit 1688. In de vloer bevinden zich gebeeldhouwde 16e eeuwse grafzerken.

Het water bracht handel en nijverheid met zich mee, maar het was ook een bedreiging voor de Friezen. Om zich tegen het hoge water te beschermen, wierpen zij terpen op. Op deze terpen bouwden zij hun kerken en daar om heen huizen. Aan veel terpen is de naam van een persoon verbonden die er ooit gewoond heeft of zelfs de terp heeft opgeworpen.
Een voorbeeld is Jouswier, verwijzend naar een zekere ‘Jou'. Bijna alle dorpen in de gemeente Dongeradeel zijn van deze terpdorpen. De terpen vormen nu een belangrijke bron voor archeologisch onderzoek omdat uit de verschillende lagen de bewoningsgeschiedenis kan worden afgelezen. Helaas zijn veel terpen gedurende de vorige eeuw afgegraven, in verband met de humusrijke aarde die zij bevatten